Ik was getroffen door het bericht dat Jan Hoet is overleden. Ach, ja misschien kondigde zijn dood zich al aan. Immers zijn gezondheid liet de laatste maanden zwaar te wensen over . Hij blijft me bij met zijn statement: kunst wordt gedragen door twee eigenschappen: herinnering en verbeelding. Herinnering verbindt de kunstenaar met de geschiedenis, ook die van hemzelf, met zijn eigen afstamming, opvoeding en werkervaring; verbeelding draagt zijn creativiteit, die zetelt in zijn talenten als kunstenaar. Hij was een waarheidszoeker, iemand die steeds aankoerste op een zuiver aanvoelen van waar het in de kunst om gaat, namelijk op dat wat het verschil maakt tussen kunstzinnige expressie en je vermaken. Ik ben geneigd om in het kielzog van Jan Hoet te zeggen dat wat Van Mechelen nu op uitnodiging van de Burgemeester Lode Ceyssens denkt te gaan realiseren in Gruitrode volgens de criteria van Hoet niets met kunst te maken heeft, maar dat het wellicht toeristisch gezien wel plesant is.
Lode Ceyssens staat er om bekend dat hij graag aan de weg timmert. Hij is een gedreven man, en reken maar dat hij als hij zijn zinnen ergens op gezet heeft en zeker als hij zijn tanden erin heeft gezet, zich ook met al zijn mogelijkheden inzet om zijn plannen te realiseren. Iedereen van de regio Meeuwen-Gruitrode weet dat hij zich sterk maakt voor het project "De Duinengordel", dat evident zijn troetelkindje is. Waarom en waartoe? Hij ziet dit project als een fantastische mogelijkheid om Meeuwen-Gruitrode op de toeristische kaart te zetten. Toegegeven, de Duinengordel biedt vanuit het oogpunt van toerisme bijzondere mogelijkheden voor veelzijdige recreatie in de vrije natuur. Dit laatste zeker als hij een koppeling weet te realiseren met een meer culturele insteek. Maar, zal de scepticus zeggen, dat vindt je op tal van plaatsen. Welaan, het unieke van Meeuwen-Gruitrode is nu, dat Gruitrode, sinds een paar jaar deelgemeente van Meeuwen-Gruitrode, vroeger een van de 12 zetels was van de Ridders van de Duitse Orde, die hun hoofdzetel, De Balije, hadden in Bilzen. Gruitrode is zeer gezegend met een indrukwekkende culturele nalatenschap van deze Orde: de Gertrudis Kerk, Het Kasteel en de Kasteelhoeve, samen de zogenaamde Commanderij, vroeger de thuisplaats van de Tempeliers uit deze regio. Kasteel en Hoeve vormden de Commanderij, een van de 12 spirituele, culturele en krijgskundige centra voor de hele regio, thans een beschermd cultuurmonument, maar vroeger een steunpilaar voor de Orde die zijn zetel, De Alden Biesen, had in Dilzen, met een invloedssfeer die reikte van Utrecht tot ver in Duitsland. Momenteel wordt met een subsidie van Minister Bourgeois nagegaan wat de bestemming zou kunnen worden van de Kasteelhoeve, belangrijk onderdeel van de Commanderij, en beschermd monument en hoe de mogelijkheden om tot exploitatie te komen van Kasteel en Hoeve in een integrale aanpak gerealiseerd kunnen worden. Als het lukt om met de ingrijpende restauratie een realiseerbare bestemming voor de boerderij te vinden, met een stevige financiële basis voor de restauratie en een integraal meerjaren project voor de Commanderij als geheel op te stellen dat de tand des tijds kan doorstaan, dan kunnen de inspanningen van de burgemeester een bedding vinden die de hele regio ten goede komt. Het zou mooi staan op de palmares van de organisatoren waaronder uiteraard die van de Burgemeester. Moge het voor hem een stimulans zijn. Het zal duidelijk zijn dat hij er alles aan wil doen om met zijn inspanningen de publiciteit te halen, want daar moeten we het onder meer van hebben. Hij is daar ook best wel succesvol in, getuige het feit dat hij te boek staat als de "meest geliefde" Burgemeester van Limburg. Nou wordt ik van deze betiteling, uit de pennekoker van Roger , wel een beetje week, maar het geeft aan dat hij en hopelijk ook zijn plannen goed vallen bij de bevolking.
Als je zo aan het lobbyen gaat dan loop je echter ook het risico dat je doorschiet. Ken je het fenomeen van doorgeschoten sla? Het lot van een krop sla is best illustratief. Een krop sla is in feite een juveniele vorm van de plant, onvolwassen dus, maar juist dan zeer mals en genietbaar. Kijk, als je de sla laat staan, wordt de plant volgroeid, volwassen zeg maar, gaat bloeien en zaad vormen maar verhardt ook en is dan niet meer te genieten. Daar zit de Burger dus met twee tegenstrijdigheden. Hij kan koersen op sappige glamour en aanzien, of hij kan wachten tot de sla zaad gaat dragen. Het ziet er naar uit dat beide vormen van deze plant hun mogelijkheden hebben, maar het vraagt fijngevoeligheid om de juiste keuzen te maken. Ik heb de indruk dat de Burgemeester met zijn kippenproject wat doorgeschoten is. Hij wil oh zo graag een verbinding leggen tussen zijn Duinenproject en personen en activiteiten in de Samenleving, dat hij door zijn hang naar publiciteit en aanzien misleid wordt. Wat doet hij dan? Wel, hij legt een koppeling tussen zijn project met de duinengordel, en een kunstenaar met een heel eigen project en amateur wetenschappelijke onderzoek. Dat is te veel van het goede; daar vliegt hij uit de bocht. Lees de titel van het artikel van Dreesen in HBVL van di 25 februari. Letterlijk staat daar te lezen:
"Kunstproject onderzoekt hoe DNA van kippen reageert op vrijheid". Nou sorry hoor Roger, maar dit is de grootst mogelijke onzin. Ik denk dat dit niet uit jouw koker komt.Jammer, jij hebt je laten na.. ehh vangen.
In een variant op "scheiding van kerk en staat", zou ik willen zeggen "scheiding van kunst, politiek en wetenschap". Deze drie cultuuruitingen hebben feitelijk niets met elkaar van doen, behalve als je de natuur zelf als kunstwerk (van de schepper) zou willen opvatten. Ga je als belanghebbende roeren in deze pot van elkaar uitsluitende benaderingen dan kan dat alleen maar op iets uitdraaien dat in carnavalssfeer thuis hoort. Heel toepasselijk, juist nu. Kennelijk zit VanMechelen in een kunstzinnige impasse. Dat kan gebeuren als je al te lang met eenzelfde thema bezig bent, en je op zoek bent naar inspiratie en vernieuwing. Ik zou zeggen, zoek aansluiting bij de N-VA, die hebben verandering/vernieuwing in hun vaandel staan. Heb je eigenlijk echt gesproken met die wetenschappers? Of is dat maar een lachertje? Het is voor een bioloog en zeker voor een geneticus immers een uitgemaakte zaak dat DNA, de genetische code, waarin het soortseigene is vervat, niet verandert van samenstelling onder invloed van milieu of gedrag. Behalve dan als die geïnduceerd worden door blootstelling aan gemene (mutagene) chemicaliën of straling. Maar dat heeft niets met vrijheid te maken. Het DNA kan echter wel op natuurlijke basis aangesproken worden door dergelijke veranderingen in milieu on/of gedrag: genen kunnen worden geactiveerd respectievelijk geïnactiveerd, maar dat is geen verandering in de code. Eens was er een strijd gaande tussen Darwin en Lamarck over de biologische mechanismen die de evolutie en het ontstaan van nieuwe soorten sturen. Lamarck zocht het in het streven van dieren, en de mens, die reikhalzend uitzagen naar voortdurende aanpassing van hun biologische outfit aan de natuur. Vandaar zijn onsterfelijke theorie dat de als maar naar hogere sferen reikende giraf door de aanhoudende uitrekking van zijn nek bij het reiken naar de hoogste blaadjes aan de bomen, geleidelijkaan een lange nek ontwikkelt. De gewenste eigenschap (lange nek) zou in deze opvatting van Lamarck geïnternaliseerd worden en worden opgeslagen en verankerd als nieuw verworven eigenschap in het array aan erfelijke eigenheden. Daartegenover stond de later algemeen aanvaarde sterke theorie van Darwin die het ontstaan van soorten zag in natuurlijke selectie op basis van spontaan opgetreden veranderingen in genetisch bepaalde erfelijke eigenschappen. Ik ga hier niet verder op in, omdat het behoort tot de kennis van elke middelbare scholier. Ben je geïnteresseerd in deze materie, raadpleeg dan maar internet. Ik geef je in elk geval hier de verzekering dat het DNA van kippen NIET reageert met verandering in genetische samenstelling op de vrijheid die ze mogen beleven. Het uitgangspunt van dit project van de kunstenaar is dus fout en kan daarmee de prullenbak in. De Burger zal iets anders moeten zoeken om aandacht en publiciteit te krijgen. Hij kan uiteraard ook gewoon doorgaan met de huidige opzet met het risico dat hij zich belachelijk maakt. Mijn geboeidheid heeft hij, dat zeer zeker. Het kan zijn dat ik van het denken over kippen tenslotte zelf kippig wordt. Oei, zie je wel ik begin al foutief dt te schrijven, maar dat is een ander verhaal. De Burgemeester voelt zich voor de reporter aangenaam gestreeld bij de aandacht die hij, als
een brandglas, weet te focussen op zijn project. Zijn vrolijke geroutineerde présence en plezante uitstraling op de foto, waarmee hij nogal contrasteert met VanMechelen, die er tamelijk kippig bij staat, spreekt boekdelen. Het is heel wel mogelijk dat ook zijn DNA reageert met een aangename explosie van activiteiten, zogenaamde "puffing activity" waarbij genencombinaties worden geactiveerd en gerealiseerd, maar onder de tijdelijke activiteit van zijn genoom in cellen, weefsels en organen, die allemaal reageren op specifieke wijze, blijft hij gelukkig voor zijn naasten en voor ons allemaal wie hij is: een (soms te) goedwillende Burgemeester.